N.B. De belastingen hebben in de eerste jaren van de 17e eeuw de tegenstelling tussen Unie- en provinciale middelen gekend. Aanvankelijk was de contributie bestemd om daaruit de quote voor de Generaliteit bij te dragen. In 1578 begonnen de Staten-Generaal echter steeds sterker aandrang uit te oefenen om daarvoor de gemene middelen van consumptie in te voeren. Vooral het heftig verzet van Zwolle heeft gemaakt dat het heel lang duurde, voordat aan die wens tegemoet gekomen kon worden; pas in 1598 is tot de invoering besloten. Zie hiervoor de zeer uitvoerige beschouwing van G. Dumbar, in "Tegenwoordige Staat van Overijssel", II (1790) blzz. 182 - 236.. In die jaren behoorden in Overijssel tot de Gemene of Generale middelen de imposten en accijnzen op het gebruik van azijn, bier, brandewijn en gebrande wateren, wijnen, laken, zeep en zout, bestiaal of geslacht, hoornvee en bezaaide landen, paarden en reliqua, d.w.z. schapen, varkens en bijen.

Langzamerhand verdween de gedachte dat de provinciale quote uit de opbrengst van een bepaalde belasting betaald moest worden; Gemene middelen werd steeds meer een term voor belastingen, die verpacht werden. In het "Register van verpachting der Generale middelen" zien we zodoende tegen 1640 het hoofdgeld verschijnen, in de volgende decennia de havenaccijns en de opaccijns, de tabakaccijns, de 50e penning, het dienstbodengeld, de "impost opte biscuit", d.w.z. een invoerrecht op de Hollandse biscuit, en een passagegeld. We komen hier alleen niet tegen het officiegeld, dat direct aan de ontvangers-generaal werd betaald, en evenmin de contributie, de verponding en het vuurstedengeld; deze werden niet verpacht, maar bij collecte ingevorderd. Zie hiervoor het in 1786 gedrukte rapport: "Opgave der imposten, welke ten behoeve van het gemeene land geheeven worden in de resp. provinciën" (Ridderschapsarchief), inv. nr. 4009).

Middelen die in het ene jaar werden verpacht, konden in een ander jaar in redemptie worden gegeven, d.w.z. tegen betaling van een vaste som liet men de heffing en inning aan steden en kerspelen over. Uitteraard kon een kerspel bij de invordering een andere gedragslijn volgen dan de provincie: vaak zal men hoofdelijk omslag of een omslag naar waardelen hebben geheven. In het Register van verpachting der Generale middelen is bij redemptie de betreffende post alleen pro memorie vermeld; uitvoeriger gegevens vindt men dan in het Boek van Redemptie. De edelen vielen niet onder de algemene regeling der Generale middelen; voor hen bestond een bijzondere "taxatie". In het volgende zullen we overeenkomstig het gebruik van de 18e eeuw de middelen in drie rubrieken onderscheiden, nl. in de Generale middelen van consumptie, die ook wel als imposten en accijnzen werden samengevat, in de Reële en de Personele middelen.

De invordering van al deze middelen geschiedde door subalterne ontvangers en collecteurs. Zij waren dikwijls zeer gehaat. In 1743 was er bij Dinxterveen een lijk gevonden: het bleek afkomstig te wezen van een van de vijftig mannen, die de pachters van de accijns op de brandewijn en de gebrande wateren hadden willen molesteren. Deze hadden zich tijdig van militair geleide voorzien en zo was het tot een vuurgevecht gekomen. Een ander voorbeeld is de klacht in 1765 van de pachters van de brandewijn te Oldenzaal, "dat sij allerhande insolentiën moeten ondergaan, sijnde de collecteur Stroink tweemalen, de participanten ten Welberg en Kappelhof ieder tweemale... de glaesen ingeslagen, de boomen van de collecteur Stroink en maadschap Kappelhof in hunne buitenhoven omvergehakt en in de nagt tusschen den 25 en 26 Augustus de kelder opengebroken en de kranen van de vaten losgemaakt, soodat des morgens twee stuk vaten genever en 't accijnsvat waren ledig gelopen". Met de eerstgenoemde vaten zijn stellig hoeveelheden sterke drank bedoeld, die in beslag waren genomen wegens ontduiking van de voorschriften terzake van het betalen van de accijns.

De 14 nov 1748 hebben Ridderschap en Steden een belangrijke resolutie genomen door te bepalen, dat t.a.v. contributie en verponding het ambt van ontvanger met dat van schout of richter zou worden gecombineerd. Dat was een ingrijpende verandering, omdat tot dusver de ontvangers op het platteland vaak door de kerspelen werden aangesteld. Twintig jaar later, in 1761, is over deze kwestie heftige ruzie ontstaan tussen de Ridderschap en de Steden. Men kon niet tot overeenstemming geraken en verzocht de hertog van Brunswijk om arbitrage. Deze voelde er niet veel voor om zich in de netelige zaken van Overijssel te mengen, maar hij heeft zich toch laten bewegen om in 1762 een voorlopige uitspraak te geven. Deze oplossing zou gelden zolang prins Willem V minderjarig was; de stukken wekken de indruk dat het door de hertog bepaalde later stilzwijgend is gecontinueerd. De uitspraak van 9 mrt 1762 bevat drie bepalingen: vooreerst dat, wanneer iemand was overleden die de ambten van ontvanger en van schout beide had bekleed, deze functies ook in de toekomst zouden samengaan. Na de dood van iemand die alleen ontvanger was geweest, zou de schout in zijn plaats treden samen met de ontvanger, die door het kerspel was aangewezen. In de derde plaats zou, wanneer een functionaris was gestorven die alleen schout was geweest, ook zijn opvolger alleen dat ambt mogen uitoefenen.