Prettig dat de boodschap nu is overgekomen. Het zelf zien en het begrijpelijk aan een ander overdragen, zodat je het inzicht kunt delen is, niet alleen in dit geval, toch vaak een complex, en makkelijk onderschat, proces. En dat is hier dus ook gebeurt, ik "zag" hoe het zat, en heb dat ook diverse keren gemeld. Maar blijkbaar niet zo inzichtelijk dat de boodschap overkwam.
Hoe kom je dan tot de vergelijking van 1806 en 1741. Dat is heel complex, en vraag veel vergelijk van verschillende bronnen.
Soms kun je een kant en klaar antwoord vinden in het ORA, maar dat is zeldzaam.
Meestal probeer ik eerst van 1806 tot kadaster 1832 te komen. De nummering van de huizen in het huizenregister van 1806 is (bijna?) altijd gelijk aan het bevolkingsregister van 1830. Dat te vinden is op familysearch (voor Mastenbroek begint dat
hier)
En vervolgens zoeken in het huizenregister 1839 (
hier te vinden)
In het huizenregister 1839 wordt ook het perceelnummer van kadaster vermeld. Meestal is dat terug te vinden op de kaart van kadaster 1832. Uitzondering is al een perceel na 1832 is opgesplitst of gewijzigd. Bijvoorbeeld als er een nieuw erf op wordt gebouwd. Dan krijgen erf en de rest van het perceel elk een nieuw nummer. Maar nog veel vaker komt het voor dat de nummering van de huizen is gewijzigd, t.o.v bevolkingsregister 1830. In dat geval kun je door de volgorde van de telling in 1830 vergelijken met de volgorde in 1839.
Gegevens voor kadaster 1832 zijn te vinden op
hisgis.nl
In dit voorbeeld:
f357: B - Huis No. : 39
- Eigenaren der Huizen : Jan Lubberts
[bijgeschreven de achternaam:] Riesebosch
- Huerluiden en bewoners: Jan Lubberts
- waar van :
- hoe lange gewoont :
- hoe veel kinderen : 3
- koswinninge : Boerderije
- Religie :
- Terugzoekend vind je op f345 [II]: de plaatsaanduiding tussen huis A en B: Nieuwe Wetering Zuideinde
- In het
bevolingsregister 1830) wordt het direct al lastig. Er is 2x no. 39. Jan Lubbers Riesebos en Peter Kragt.
- In 1839 is de nummering aangepast. Maar voor de
Nieuwe Wetering Zuideinde vinden we dan Peter Kragt op nr. 13, kadasternr. S387, doorgestreept: S35. En Jannes Lubbers Riesebos op nr. 13: kadasternr. U1
Volgens kadaster 1832 (
hisgis) is U1 in het bezit van Lubbert Riezebos en mede-eigenaren, huisnaam t Vosje. En er tegenover een perceel S35, eigenaar Peter Kragt, huisnaam Kragt.
In dit geval het je dus geluk, wat de huisnaam t Vosje is bekend. Volgens de VOT1748 woont Derk Herms in 't Vosje. En ook in vuursteden 1751 woont Derk Herms int Vosje op een erf van de Stad Hasselt. In huizenregister 1741 bezit de Stadt Hasselt één huis, dat bewoond wordt door Jan Lubberts, f329 [II], no. A. Daaraan voorafgaand staat op f339: (bovenaan), dat het de Nieuwe Weeteringe betreft.
Het is dus nogal een puzzel, en lang niet altijd zijn alle puzzelstukje te vinden. Soms helpt het dan weer om de buren uit te zoeken.
Op de kaart van kadaster 1832 blijkt dat perceelnr. S1 dichtbij ligt, net iets noordelijker, maar wel ten zuiden van de Kerkwetering. Dat is volgens datzelfde kadaster 1832 in eigendom van Egbert Cornelis Lindeboom. In 1839 in bezit van Cornelis Lindeboom, doorgestreept: de erven Egbert Lindeboom, bewoond door Cornelis Lindeboom, doorgestreept Jochem Kloosterziel.
In bevolkingsregister woont op Nieuwe Wetering Zuideinde no. 38: Egbert Cornelis Lindeboom (70 jaar), Jochem Kloosterziel (30 jaar), Mergjen Lindeboom (28 jaar) en nog een stel anderen. Volgens de BS is Jochem Kloosterziel de schoonzoon van Egbert Cornelis Lindeboom, die in 1834 overlijdt als weduwnaar van Janna Lingeman. En volgens huizenregister 1806, f356, no. 38: Egb. Cornelis [bijgeschreven de achternaam:] Lindeboom. Hij is ook eigenaar.
En als je andere bronnen ernaast legt, kom de tot de conclusie dat die het erf was van
- Jan Claessen in t' Vossien en diens huisvrouw kopen [-] 6 morgen Land met een huis daarop [-] op de Nieuwe Weteringe in Mastebroeck in t Camperweteringer Slagh tegenover het Vosjen gelegen, waaraan oostwaarts de Nieuwe Weteringe [-] en noordwaarts de Kerckweteringe
- 4 aug 1742: Herman Jansen koopt de helft [-] van de plaats, die thans door hem Hermen Jansen wordt bewoond en gebruikt in Mastebroek aan de Nieuwe Wetering op de hoek van de Karkwetering in het Camperweteringer Slagh
Er is wel iets vreemds met perceel S35, eigenaar Peter Kragt, huisnaam Kragt. In 1830 is het huisnummer gelijk aan die van het er tegenover liggende huis 't Vosje van Jan Lubberts Riesebos, beide nr. 39 met een moeilijk leesbare toevoeging: A en B ??. En op deze
historische topografische kaart 1900 wordt het het Vosje genoemd. (zie ook:
https://www.poldermastenbroek.nl/toen/kruispunt/t-vosje)
Het erf van Peter Kragt is niet terug te vinden in huizenregister 1806. Wel lijk er een erf verdwenen.
- vuursteden 1751, no. 10: Egbert Willems (bewoner), Andries Verhagen (eigenaar), Gerrit Egbers Jonker (eigenaar in 1682)
- volkstelling 1748, no. 9: Egbert Willems en Annigje Jans en drie kinderen
- huizenregister 1741, f339:
Register van Mastenbroek.
Nieuwe Weeteringe.
A - Huis No. : 1
- Eigenaren der Huizen : Heer Scholtus van Muijden
- Huerluiden en bewoners: Egbert Willems
- 16 mrt 1740: Jan van Spoolde en zijn vrouw Stientjen Teunis [-](verkopen) aan Andries Verhagen [-] hun negen morgen het Oude Vossjen op de Nieuwe Weteringe [-] met huis, hof en berg, zoals thans door Egbert Willems wordt gebruikt
Voorzichtige conclusies:
- Het oude Vosje is rond 1800 afgebroken, en later op een perceel ernaast is een nieuw erf gebouwd met de naam het Vosje.
- Tussen kadasterperceelnr. S1 (erf van Egbert Cornelis Lindeboom) en nr. S35 (erf van Peter Kragt, ook wel het Vosje) liggen twee percelen ter grote van een erf: S12 en S13. Mogelijk dat dat de locatie is geweest van het Oude Vosje.
- Als dat laatste klopt, is het erf dat Jan Jans in 1769 koopt: gelegen bij 't Vosjen op de Nieuwe Weteringe in Mastenbroek, het erf naast het Oude Vosje aan de Nieuwe Wetering.
- In het huizenregister 1741 staat het huis van Egbert Willems als eerste genoemd. Mogelijke verklaring: de teller kwam vanuit Hasselt (met de trekschuit?). Is eerst de herberg ingedoken, en die als eerste genoteerd. Vervolgens via de westzijde van de Nieuwe Wetering geteld, op de terugweg de oost zijde van de Nieuwe Wetering, vervolgens het laatste huis aan de Nieuwe Wetering Zuideinde, westkant. En daarna Nieuwe Wetering Noordzijde. (Deze route rolt er tenminste uit, als ik met andere registers als VOT1748 en vuursteden 1751 vergelijk.)