Onverklaarbare afwijking in aktes in het Rechterlijk Archief van Raalte

[Han]

Ria en Egbert wederom enorm bedankt voor alle tijd en energie die jullie in deze zoektocht hebben gestoken. De familie (de) Ruiter is niet uit de verf gekomen maar jullie moeten niet vergeten dat de vele bezoekers die alle berichten lezen op dit forum er ook wat van opsteken. Ik ben heel erg blij met alles wat jullie hebben gevonden over Berendina (Diena) Berentsen en haar verwanten. Ik had nooit gedacht dat er nog iets over haar te vinden zou zijn. Ook die vondst van de aankoop door Hendrik Coopman (alias Hendrik Drosten (op Coopman) alias Hendrik (Coopman op 't) Nijenhuis ) en diens vrouw Berendina Berends van een kamp zaailand de Penneker genaamd, met het heggehout dat daar om staat, zijnde ongeveer 3 mudde land groot, gelegen in de boerschap Linderte [in het] Scholtambt Raalte waar later de katerstede 't Nijenhuis op stond. Super!!

[g.goorman]

Deze draad verbindend met de vroegere draad over Herder kom ik nog tot het volgende (door alle geleverde info verval ik misschien in herhaling)

Heeten 539 Haders Teunis bouwman 69 M 5 mrt 1742 T Wever Wevers T beiden Holten bouwlieden
Heeten 539 Haders Willemina 68 V 5 juny 1743 GJ Tollenaar Haders J beiden Heeten bouwlieden
Heeten 539 Haders Hermannus bouwman 28 M 5 sept 1783 G Haders Haders W in leven Heeten bouwlieden
Heeten 539 Wevers Maria 29 V 5 febr 1782 L Wevers Wevers J vader Holten bouwlieden

We lezen voor Haders Herder en dan kom ik tot het volgende gezin:
Gerrit Jan Tollenar trouwt Janna Vossebelt (1745 Schalkhaar Gerrit Jan aen Teullerhuijs tr Janno Vosbelt in Heten, de registratie van huwelijken was in deze jaren gebrekkig). Tollenaar zal onder de kerk van Wesepe gelegen hebben, huidig adres Weseperenkweg 1
Bovengenoemde Willemina is een dochter uit dit echtpaar (overl. Raalte, Heeten 539, 24.8.1823, acte 101, eerder een verkeerde datum opgegeven, zie Dina Herder hier onder)
Vervolgens vond ik nog 2 kinderen, die uit dit huwelijk geboren zullen zijn:
= Dien drv Garrit Jan en Janno Vosbelt, Heeten. Get. Maria Vosbelt dp Schalkhaar RK 19.8.1753. Zij lijkt mij Dina Herder, overl. Raalte 1.3.1830, acte 27, te Heeten 374,, 81 jr ev Teunis Teunissen die overleden was in Twello. Moet no even verder naar gezocht worden.
= Janno, drv Garrit Jan en Janno Vosbelt. Get. Hendrien Vosbelt dp Schalkhaar RK 5.3.1758
Willemina Gerrits’ kinderen krijgen in 1785 als momber Willem Jonkman, die getrouwd is met Maria Jansen Haders/Herder. Omdat dit paar (huwelijk niet gevonden) kinderen heeft die in de jaren 1750 geboren zijn, zal deze Maria een halfzuster ( eventueel tante van Willemina Gerritsen) zijn

[Egbert_]

De vraag was vooral: wie is Hendrik de Herder, die samen met Hendrik Huis in 't Velt in 1742 momber wordt over de nagelaten kinderen van Willem Speckbroek en Lubbeken Jansen.

Lambert Huis in 't Veld en Teune Vossebeld zijn derde-graads verwant, volgens trouwinschrijving 1804. Ze hebben dus tenminste één gemeenschappelijke overgrootouder. Alleen kunnen we die niet vinden.

Maar als er minstens één gemeenschappelijke overgrootouder is, zal er ergens tussen de grootouders een broer zus verhouding moeten zijn. In het engels heet dat siblings, een één-woord vertaling in het nederlands ken ik niet.

Willem Wichers Speckbroek, Lubbeken Jansen, Hendrik de Herder, zijn vrouw, Hendrik Huis in 't Velt, zijn vrouw Grietjen Jansen.
Mogelijk zijn er twee van deze personen siblings, oftwel broer/zus en broer/zus van elkaar.

Omdat hij voogd wordt, verwacht je dat Hendrik de Herder (of Harder) verwant of aanverwant is met Willem Wichers Speckbroek of Lubbeken Jansen.

De vraag is dus vooral: wie was Hendrik de Herder, en wie was zijn vrouw (, ervan uitgaande dat hij getrouwd was, ) was.

Er is een erf de Herder of Harder in Heeten. Het lijkt me aannemelijk dat Hendrik de Herder daar in 1742 woonde, of hij was er opgegroeid.

In de volkstelling 1748 wordt De Herder in Heeten vermeld met 2 volwassen en 2 kinderen onder de 10 jaar.

Dit kan het gezin zijn van Gerrit Jan aen Teullerhuijs en Janno Vosbelt. Maar die waren in 1742 nog niet getrouwd, en geen van beide afkomstig van de Herder.

Aanvulling: voogd Hendrik Huis in 't Velt kan niet degene zijn die Teuntje Gerrits trouwde. Voor 1749 was hij Hendricus Overmeen, tot hij katerstede Huis in 't Velt kocht van Hendrik Huis in 't Velt en Grietjen Jansen. Verder is het zo, dat de dochter van Hendrik Huis in 't Velt en Teuntje Gerrits trouwde met de zoon van Willem Speckbroek en Lubbeken Jansen. Die zouden dan neef en nicht zijn. Het ligt daarom voor de hand dat voogd Hendrik Huis in 't Velt degene is, gehuwd met Grietjen Jansen.

[Egbert_]

Als ik alles op een rijtje zet, valt er wel iets op.

RK Colmschate
1745 Gerrit Jan aan Teullerhuijs met Janna Vossebelt [Vosbelt] in Hete

Janna Vossebelt zou de dochter zijn van:
Hendrik Jansen van Speckbroek en Hendrikjen Jansen van Vossenbelt.

Als Janna Vossebelt ook wel Haders of Herder heet, kan Hendrik Jansen van Speckbroek (vermelding 1758) dan ook Hendrik de Herder (vermelding 1742) zijn?

Dan zijn Hendrik Jansen van Speckbroek en Lubbeke Jans siblings, oftewel broer en zus. (Mogelijk heeft Ria dat al eerder gesuggereerd?)

De volgende vraag zou dan zijn, hebben Hendrik Jansen van Speckbroek en Hendrikjen Jansen van Vossenbelt nog meer kinderen, dat de Janno die Gerrit Jan aan Teullerhuijs trouwde? Janno zal rond 1720 geboren zijn, maar waar gedoopt? En waar en wanneer zijn haar ouders getrouwd?

[ria van bessen]

Er is nog een kind.

RK Raalte
18 Junii 1761 - Henricus F.L. Gerardi Jansen op de Vossebelt et Joannae Hendriks. Levante Maria Hendriks loco Josinae Hendriks - Heeten

En hier is het patroniem vermeld van Janna. Dochter van Hendrik.

[ria van bessen]

bericht 2

Let vooral op de getuigen..

RK Colmschate
1745 – Gerrit Jan aen Teullerhuijs met Janno Vosbelt in Hete

19-8-1753 Dien d.v. Garrit Jan en Janna Vosbelt in Hete – Maria Vosbelt
05-03-1758 Janna d.v. Garrit Jan en Janna Vosbelt – Hendrien Vosbelt

13-01-1760 Henrica d.v. Albert en Maria Jonckman in hete – Gesina Vosbelt

25-03-1759 Gerridien d.v. Wiete en Hermien Middenberg in Hete – Janna Vosbelt

[Egbert_]

f394 - Raalte, 26 apr 1758 [-] [-] Hendrik Jansen van Speckbroek en Hendrikjen Jansen van Vossenbelt [-] schuldig te zijn [-] onderpand hun thans toebehorend vrij en onbezwaard erve en goed de Vossebelt genaamd, met het opstaande getimmerte, oude en nieuwe toebehoor, recht en gerechtigheden, gelegen in het kerspel van Raalte [in de] boerschap Heeten.
NB Als extra borg stellen Albert Waanders en Maria Hendriks zich met het erve Jonkman in Heten.

[Egbert_]

Volkstelling Raatle 1811:
Heeten 528 Jonkerman Willem bouwerij 55 M july 1756 A Waanders Maria beiden Heeten bouwerij
Heeten 528 Winkelmans Teune 39 V juny 1772 J Winkelmans Brinks D vader Bathmen bouwerij
Heeten 528 Jonkman Albert bouwerij 51 M 1760 A Waanders Jansen J vader Heeten bouwerij

Het lijkt erop, dat Maria kort na de doop van Henrica in 1760 overleden is, en Albert hertrouwde met J. Jansen.

[ria van bessen]

Ik vraag me af hou oud Willem Jonkman eigenlijk was toen hij voogd werd over de kinderen van Jan Herder.
Hij huwt pas in 1804

1804-10-27 - Zaturdag 27 October 1804 - Coram Scholtus J.J. Schmauss - Ceurn. T. Vossebeld en C. Jansen - Willem Alberts Jonkman J.M. Zoon van Albert Jonkman en Maria Harder in leven Ehel. geb. en woonagtig in Heten en Teune Jansen Winkelman J.D. Dochter van Jan Winkelman en Hendrina Brinkhuis Ehel. geboren in Heten en woonagtig in Colmschate zijn in ondertrouw opgenomen - [verder leeg] - Onder)trouw Gericht Colmschate, RBSO 178.
RK Colmschate Die 3tia decembris 1804- matrimonio juncti sunt Wilhelmus Alberts Jonkman et Antonia Janse Winkelman. Testibus Henrica Jansen et Janna Brender.


Jan Hendriks Harder heeft geen dochter Maria.

dl 19 f118 - Raalte, 26 aug 1785 - Scholtus L.J. Walraven.
Keurnoten Mannes Bois en Jan Gerritsen.
Verschenen is Willemiena Gerritsen, weduwe van Jan Harder, geassisteerd door Teunis Teunissen als haar momber. Zij wil hertrouwen. Tot mombers over haar 3 minderjarige zoontjes (Hendrik, Jan en Mannes), bij wijlen haar eheman in echte verwekt, worden benoemd Frerik in de Haar en Willem Jonkman. Zij nemen de momberschap aan.
De comparante bewijst aan haar 3 kinderen ieder 50 gulden, die aan hen uitgereikt zullen worden als zij 25 jaar zijn geworden of als zij gaan trouwen. Zij zal hen ordentlijk opvoeden, en laten leren lezen en schrijven. Als zij gaan dienen krijgen zij 2 ooien met 2 lammeren, alsmede een kist. Tot hun 25ste jaar zal zij hen besnijderen laten. Het bewezene zal van het ene kind op het andere kind erven en versterven. Dienende hebben zij bij ziekte of zucht een vrije ingang in hun ouderlijk huis. Verzocht wordt ten opzichte van de katerplaats de Harder [Herder] gerichtelijke approbatie; deze wordt gegeven.


Jan komt trouwens van de Ruiter uit Haarle.

RK Raalte 1 Maji 1774 - Joannes Henrici van de Ruiter te Haarle et Wilhelmina Gerardi van 't Herders. Testibus Gerardo Joannis et Anna van der Beek - Heten.

f64 - Raalte, 14 nov 1779 - Scholtus L.J. Walraven.
Keurnoten Antonij de Ruiter en Gerrit Bouwmeester.
Het Gericht is ontwaar geworden, dat Arent Buddenberg en Fennegien Egbert(s), ehelieden, overleden zijn, en hebben nagelaten 3 onmondige kinderen (Jannis, Willem en [leeg!]). Tot voogden over hen worden benoemd Teunis Willems Verholt en Jan Hendriks Harder. Zij nemen de voogdijschap aan.

28 Februarii 1775 - Henricus F.L. Joannis Henrici op den Herder et Wilhelminae Gerardi Joannis. Levante Joanna sorore matris - Heten.
15 Julji 1778 - Joannes F.L. Joannis Henrici & Wilhelminae Gerardi Joannis aan Herdershuijs. Lev. Gertrude Lucae - Heeten.
22 Septembris 1782 - Hermannus F.L. Joannis Henrici & Wilhelminae Gerardi Joannis aan Herders. Lev. Gerardina Joannis Gerardi - Heeten

[ria van bessen]

bericht 2

Herder wordt niet vermeld in het HFG 1734 en 1724 - wel in de VOT en daar worden 2 kinderen boven de 10 jr genoemd.
Dus geboren voor 1738.