Archieven

Kaart door Joannus Westenberg van het graafschap Bentheim en van oost Twente, het noorden is links. Vermeld worden: de havezaten: Singrave, Bentinck (Breckelenkamp), Ootmarsum, Weleveld bij Zenderen, Hengelo, Twickel; kloosters: Sibculo, Albergen, 't Stift bij Weerselo. Met legenda, cartouche en schaalstok.

Krantenpagina met foto's en bericht over wielerpolo ZAC, en de revue van zangkoor Sint Plechelmus te Oldenzaal, 1928

Kwartierstaat Berend Hendrik Bentinck, prebende in het kapittel te Oldenzaal, 1709, Archief Ridderschappen in Overijssel, 1640-1795 (toegangsnummer 4.1), inventarisnummer 459.

Nota bene : Deze afbeelding is bij gebrek aan een origineel en door het ontbreken van een bestand in hoge resolutie, niet te bestellen.

Een film met beelden vanuit de stoomlocomotief op de museumspoorlijn Haaksbergen-Boekelo, gevolgd door een treinreis van het Duitse Bad Bentheim naar Deventer, met een kijk op de omgeving van het spoortraject, zoals natuurgebieden, akkers, weilanden en gebouwen, het industrieterrein Dollegoor bij Almelo, de spoorbruggen over het Twentekanaal bij Almelo, de Regge bij Rijssen en de IJssel bij Deventer, en verder de stations van Oldenzaal, Hengelo, Borne, Almelo de Riet, Almelo, Wierden, Rijssen, Holten en Deventer.

Een familiefilm rond een ouder echtpaar uit Goor, met kinderen, rond begin jaren 50, met beelden van de boerderij, de tuin, het ploegen van het land, het voeden van een baby, strandopname's, een fietstocht naar Denekamp, de toren van Oldenzaal en de watermolen van Singraven. Op 3'10" en op 4'20" is de Diepenheiemseweg in Goor te zien.

Reportage over een carnavalsoptocht in Oldenzaal. Optocht met praalwagens, verklede wandelaars, muziekkorpsen en majorettes door verschillende straten in Oldenzaal. Diverse praalwagens verwijzen naar de oliecrisis.

Bedrijfsfilm van het grondwerkbedrijf Gerwers.

Machinaal graven van een watergang langs de Dinkel bij het natuurgebied Lutterzand.

45-Jarige bruiloft van opa en oma Kegelen.

Bedrijfsfilm van het grondwerkbedrijf Gerwers.

Machinaal graven van een watergang langs de Dinkel bij het natuurgebied Lutterzand.

Een film met beelden van het vertrek van de mondaccordeonclub richting een concours te Raalte, een vakantietocht naar de AVRO te Hilversum met een verpozing bij De Otter te Loodsdrecht, en een vakantietocht naar Denekamp met een bezoek aan Hotel ter Stege te Oldenzaal.

Een film rond buurtfeesten aan de Oldenzaalse Alleeweg, met o.a. beelden van een kinderfeest in '79, en een fietstocht en kinderfeest in '80.

Samenvatting:

Privé-opnames van de familie Kolmschot uit Oldenzaal, met onder meer straatbeelden, een optocht en een eerste communie.
Beschrijving:

00.24.59 Jonge vrouwen en mannen lopen de dansschool van H. Kolmschot uit en praten op straat nog wat na.

00.25.28 Een bus van de NV TADO (Almelo-Hengelo-Oldenzaal) komt aanrijden. Mensen stappen in en de bus rijdt weer weg.

00.25.54 Een man rijdt weg op een fiets.

00.25.58 Twee vrouwen lopen met vier kleine kinderen over straat in een buitenwijk.

00.26.05 Bij een versierde muziekkoepel hangt een spandoek met de tekst: 'start en finish'. Een man spreekt op het podium, terwijl vóór de koepel groepen klaar staan.

00.26.25 Groepen jongeren in uniforme kleding en met vaandels en trommels lopen mee in een optocht.

00.27.23 Twee vrouwen en kinderen vertrekken op fietsen.

00.27.39 Aan de gevel van een huis is een bordje bevestigd met het opschrift: 'Dansschool H. Kolmschot.'

00.27.41 Een kind speelt in een tuin.

00.27.55 Opnamen van het graf van Hendrika Huttenhuis, echtgenote van Johannes Kolmschot, en het omringende kerkhof.

00.28.09 Kinderen en hun familie bij de eerste communie.

00.28.32 Een familie poseert op straat voor de camera.

00.30.27 Einde

(N.B. Tijdcode via digibeta)

Samenvatting:
Privé-opnames met beelden van uitstapjes van een groep jonge mannen en vrouwen uit Oldenzaal in oorlogstijd.

Beschrijving:
00.29.05 Een groep jonge mannen en vrouwen zit in versierde open rijtuigen - zogenoemde janpleziers - van stalhouder Ziemerink.
00.29.37 Een richtingaanwijzer geeft aan dat Osnabrück op 87 km ligt en Bentheim op 16 km.
00.29.41 De drie rijtuigen rijden door Oldenzaal en op het platteland. Kinderen fietsen en lopen mee. In elk rijtuig zit een accordeonist.
00.31.29 Sommige leden van de groep dansen op straat voor de janpleziers uit. De tocht wordt vervolgd.
00.31.57 Langs de kant van de weg zitten witte ganzen.
00.32.01 De rijtuigen gaan over een hefbrug.
00.32.33 Jongens staan gek te doen op het dak van een rijdende janplezier.
00.32.48 Een rijtuig rijdt voorbij een bord met reclame voor Hengelosche Bieren.
00.33.00 Aankomst bij hotel-pension 't Bosch van B. Rolink.
00.33.17 De jonge vrouwen gaan zich opfrissen.
00.33.37 Close-ups van de koetsiers.
00.33.52 Ook het derde rijtuig arriveert. De passagiers stappen uit.
00.34.10 Het gezelschap doet een sneeuwbaldans op een tennisbaan in de open lucht, met muzikale begeleiding van een accordeonist.
00.36.38 De paarden eten uit een trog.
00.36.48 Jonge mannen en vrouwen poserend dansend voor de camera.
00.37.07 Spelen in de speeltuin en haasje-over.
00.38.49 Er wordt een spelletje gespeeld waarbij moet worden gezoend.
00.39.38 Aan tafels wordt brood gegeten en gedronken.

00.40.01 Een man loopt in de sneeuw naar een ijsbaan, waar druk wordt geschaatst.
00.40.28 Een groep jonge mensen staat op het ijs en wordt door de man toegesproken.
00.40.54 Een wedstrijd tussen jonge mannen gaat van start. Op de achtergrond zijn huizen en de kerktoren van Oldenzaal te zien.
00.41.18 Behalve de jongens zijn er ook jonge vrouwen aan het schaatsen.
00.41.40 De winnaars passeren de finish en worden

Een film over Twente van cineast G.J. ter Welle, gemaakt voor Huize Hölterhof te Enschede, met beelden, in chronologische volgorde, van: Het Zangkoor Hallelujah uit Enschede zingt op een landelijke locatie. Natuuropnamen van de meanderende rivier de Dinkel in Lutterzand.

Het Zangkoor Hallelujah zingt op een stedelijke locatie. Onder stadsbeelden van Enschede wordt op de achtergrond liedjes afgespeeld uit de LP "Mien mooi Twentelaand" met zang van Ben Donkelaar. Beelden van het brandmonument in de Kalanderstraat in Enschede.

Beelden van de Paaskermis op het Volkspark in Enschede. Stadsbeelden van Hengelo. Technische Hogeschool Twente. Stadsbeelden van Oldenzaal. Beelden van de glaskunst van de glazenierfamilie Nicolaas in de Plechelmuskerk in Oldenzaal.

De film heeft achtergrondmuziek en een voiceover.

Een film rondom een tweedaags bezoek van Koningin Juliana en Prins Bernhard aan de provincie Overijssel, met in hun gevolg:
Het Civiele Huis
- Mr. G.C.D. Baron van Hardenbroek, grootmeester en opperceremoniemeester;
- Mr. J.C. Baron Baud, particulier-secretaris van H.M. de Koningin;
- Jkvr. C.E.B. Röell, hofdame;
- W.F.K. Bischoff van Heemskerck, eerste-stalmeester.
Het Militaire Huis
- Luit. Kolonel Jhr. D. J.A.A. van Lawick van Pabst, adjudant van de koningin;
- Majoor C.C. Geertsema, adjudant van Z.K.H. de Prins.
Het Personeel
- B. van Duyn, 1e lakei gezeten achter de koningin in het kon. rijtuig (rode Landauer);
- W. Fien, rijksrechercheur gezeten achter de prins;
- J.L. Lammers, 1e koetsier achterste paard;
- D.H.J. van Florestein, 1e koetsier voorste paard;
- H. van der Touw, 1e koetsier voorrijders;
- J.M. Kent, 1e koetsier voorrijders;
- J.C. Kuiten, 1e chauffeur koninklijke auto;
- W. Fien rijksrechercheur naast chauffeur.
De film vertoont de volgende beelden:
1e Dag, 11 oktober 1949.
- Een bord met de woorden 'Welkom in Overijssel' aangebracht aan de IJsselbrug bij Zwolle;
- Een aantal dames in klederdracht wachten op de komst van het koninklijk paar;
- Na de begroeting aan de provinciegrens aan de Oostzijde van de IJsselbrug in de gemeente Zwollerkerspel rijdt het paar in een open Landauer á la Daumont de provincie Overijssel binnen;
- Het paar wordt begroet door de duizende aanwezigen, waaronder een deputatie van de plattelandsvrouwen van Zwollekerspel en Windesheim in klederdracht met een hoed voorzien van struisveren;
- Voorafgegaan door leden van de Itterumse Rijvereniging R.I.K., arriveert het kon. rijtuig in Zwolle;
- De aankomst bij de woning van de commissaris der koningin, Ir. J.B.M. Ridder de Van der Schueren, met voor de woning een erewacht van de Compagnie van de Nationale Reserve, met de Stafmuziek uit Assen;
- De inspectie van de Erewacht door het koninklijk

Een reportage over een klootschietwedstrijd in Denekamp. Op een weiland verzamelen zich jongens en mannen met stokken. Met krijt wordt een nummer op hun kleding gezet. Daarna worden de stokken gemeten en gaat de wedstrijd van start.

En een reportage over paastradities:

- Paasstaakslepen in Denekamp;

- Palmpasenoptocht in Oldenzaal eindigend bij een grote veldkei.

Nieuwsitems met betrekking tot Zwolle en omgeving, uitgezonden door het Polygoon Journaal in de jaren '20 tot '60.

Tekst: "Zwolle viert feest ", In 1930 ter herdenking dat 700 geleden (1230) ,Zwolle stadsrechten verkreeg zijn hier groote feestelijkheden gehouden.

Tekst: Onze burgervader Mr. Dr. I.A. van Royen".

Tekst: "Het feestcomité".

Tekst: "Het tegenwoordige Zwolle"; stadsgracht met zicht op de Peperbus; Sassenpoort; Harmonie; Diezerstraat".

Tekst: "In Oud-Swolle heerscht een vroolijke stemming".

Zwolse kermis.

Tekst: "Marine vliegtuigen boven de Markt".

Tekst: "Opening door den burgemeester van het feestterrein in den tuin van de Buiten-Societeit".

Tekst: "De clou van de feesten was een openluchtspel op het landgoed ,,De Kranenburg" Swolle-Stad 1230" van C.J. Zebinden Baggerman.

Tekst: "De artistieke leider Frank Luns".

Tekst: "Hoofdpersonen; Willebrand van Oldenburg, Bisschop van Utrecht".

Tekst: "Schout van Swolle". Tekst:"Zoon van den Schout". Tekst:"Vrouwe van Buckhorst". Tekst:"Ghijsbert, heer van Buckhorst". Tekst:"Vrouwe van Voorst". Tekst:"Sweder, Heer van Voorst".

Tekst:"Wicherus Bentinck".

Tekst:" 's avonds was Zwolle feestelijk verlicht".

Tekst:"De Historische Optocht voorstellende Otto's opvolger Graaf Willebrand van Oldenburg, Bisschop van Utrecht en zijn gevolg bij hunne aankomst in de marke van Swolle op 31 augustus 1230".

Tekst:"Dr. A. ten Doesschate, de leider van den optocht".

Tekst:"Het historische moment, waarbij de bisschop van Utrecht den Schout van Swolle de oorkonde overhandigt, waardoor Swolle in het bezit komt van de stadsrechten".

Tekst: "Het Koninklijk Bezoek aan Overijssel".

Tekst:"Speciale reportage van Polygoon-Haarlem.

Tekst:"Welkom in Overijssel". Koningin en de prins komen met rijtuig over de oude IJsselbrug binnen in Zwolle. Rijtuig gaat langs het Sophiaziekenhuis, verpleegsters

Oversticht 39
Officiële beschrijving van RTV Oost: "Bentheimer zandsteen. Niet alleen in Overijssel maar ook in talrijke andere plaatsen in Nederland zijn historische gebouwen gebouwd met het zandsteen uit de groeven bij Bad Bentheim, vlak over de grens bij Oldenzaal. Reeds in de middeleeuwen werd de zandsteen door Zwolse handelslieden exclusief voor Nederland geïmporteerd. Het Paleis op de Dam in Amsterdam, de Waag in Deventer, de Plechelmuskerk in Oldenzaal, overal werd gebouwd met de zachte zandsteen uit de Duitse grensplaats. Via het riviertje De Vecht, en later per vrachtwagen en spoor, werden de uit de rotsen gehouwen stenen naar Zwolle geëxporteerd. Een consortium van Nederlandse zakenlieden bepaalde lange tijd de inkomsten van de Bentheimer steenhouwerbedrijven en hun arbeiders. Veel Duitse steenhouwers vestigden zich in Nederland, om daar met hun specialisme aan de vraag van de bouwheren te voldoen. Tot op de dag van vandaag wordt in een groeve bij Bad Bentheim de zandsteen ontgonnen. ?Het Oversticht? besteedt vandaag aandacht aan de handelsgeest van de Overijsselse handelaren en het belang van de steenhouwerijen voor de Duitse grensstreek nabij Oldenzaal."
Aanvullende informatie: Al vanaf de 12de eeuw is het gebruik van Bentheimer zandsteen bekend. Voor veel kerken, overheidsgebouwen, beelden en doopvonten en ook wel voor huizenbouw in heel Nederland en Noord- Duitsland is het gebruikt. Het was de enige natuursteen in Noord-Nederland. Op een gegeven moment pacht een koopman uit Zwolle de zandsteengroeven van de graaf van Bentheim waardoor het gebruik in Nederland een impuls kreeg. Later werd dit overgenomen door Amsterdamse kooplieden, waardoor ook het gebruik in het westen toenam. Beelden uit het NCRV-programma Kerkepad uit 1983 van de Simon en Judaskerk in Ootmarsum, bebouwd van Bentheimer zandsteen. Uitleg over de manier van steenwinning. In de groeven werkten 150 tot 200 mensen. Maar het bracht meer werkgelgenheid voor vervoer en verwerking.

Oversticht 30
Officiële beschrijving van RTV Oost: "Het verhaal van de Italianen in Oldenzaal. Begin jaren zestig vestigen zich in Twente talloze Italiaanse gastarbeiders, die in de textielindustrie aan de slag gaan. In Oldenzaal raakt de Italiaanse gemeenschap na enige tijd in conflict met de plaatselijke bevolking. De populariteit van de Italianen bij de meisjes en het feit dat ze nauwelijks drinken zet kwaad bloed, wat er toe leidt dat ze in geen enkele uitgaansgelegenheid meer binnen worden gelaten. Op een gegeven moment nemen de Italianen het niet meer en escaleert de zaak. Het leidt tot hevige rellen, waarover minister van Binnenlandse Zaken Toxopeus zelfs verantwoording moet afleggen in de Tweede Kamer. De verhoudingen normaliseren nadat er gezamenlijke activiteiten voor Nederlanders en Italianen worden georganiseerd."

Oversticht 4

Officiële beschrijving van RTV Oost: "De ontsluiting van Oost Nederland voor wat betreft het transport over de snelweg A1. De aanleg van het stuk tussen Deventer en de Duitse grens bij Oldenzaal ging niet zonder slag of stoot: er is 20 jaar aan gebouwd., tussen 1972 en 1992. De achtergronden hiervan staan vanavond centraal in het Oversticht: waarom heeft het zo lang moeten duren?"

Stadsplattegronden van de vestingsteden in Overijssel: Oldenzaal, Kampen, Steenwijk, Deventer, Zwolle en Hasselt.

Belegering en inname van Oldenzaal door het Spaanse leger o.l.v. Ernst Casimir op 1 augustus 1626. Linksboven een inzet met een afbeelding van het Huis te Lager (Du) (ook bekend als Huis te Laag) dat in brand staat, ten noorden van Denekamp. Situatieplan van de stad, met het omliggende land, linksonder enige ruiterij. Cartouche is aanwezig. Opschrift kaart: Belegeringe ent in neemen van Oldenzeel. als mede t verooueren en opspringen van t Huys te Laach. Anno 1626. Muller Hist.pr.1575. Watermerk: narrekap.

1 kaart. Rechtsonder "PHall sculp." Enkel kader rond de kaart. Matige copie van de kaart door van der Keere; gradenverdeling onderin deels in spiegelschrift. Links van plaat in boekdruk THE LORDSHIP | OF TRANS-ISSALANIA. Schaalstok in titelcartouche 2 Scala Milliaria Germanicorum [= 2,5 cm].
Weergegeven Overijssel en Drenthe. De Vechtstreek wordt IJssellandt genoemd. Verder: Zalland en Twente. Plaatsen in het toenmalige Overijssel: Blankenham, Barlo, Blokzijl, Vollenhove, Sint- Jansklooster, Steenwijkerwold, Steenwijk, Giethoorn, Kampen, Zalk, Genemuiden, Mastenbroek, Zwartsluis, Zwartewatersklooster, Hasselt, Staphorst, Zwolle, Wijhe, Olst, Diepenveen, Deventer, Wesepe, Raalte, Hellendoorn, Ommen, Den Ham, Sibculo, Hardenberg, Schoonebeek, Stockem, Berweer, Goor, Rijssen, Enter, Almelo, Wierden, Vriezenveen, Ray, Delden, Borne, Albergen, Weerslo, Denekamp, Oldenzaal, Losser, Enschede, Hengelo. Havezaten: Hagenvoorde, Ruitenborg, Den Doorn, Rechteren, Schuitenburg. Met coördinaten, cartouche en schaalstok. Het noorden is rechts.

1 kaart. Rechts boven het kader No. 5. Grensgekleurd. Toponymie Frans-talig. Eenvoudige kaart zonder details buiten de provinciegrenzen (provincie Friesland, Drenthe, Koninkrijk Hannover, groothertogdom Nederrijn, provincie Gelderland; Zuiderzee met Schokland en Urk). In Overijssel de grotere plaatsen: Kuinre, Steenwijk, Blokzijl, Vollenhove, Hasselt, Kampen, Zwolle, Ommen, Hardenberg Deventer, Rijssen, Almelo, Delden, Ootmarsum, Oldenzaal, Enschede en schans: Ommerschans. Linksonder 1 schaalstok 7380 Rh. Roeden en 5 Uren [gaans] [= 5,6 cm.].

1 kaart. Ongekleurd. Met meerdere sierranden. Twee schaalstokken; 3 Lieues d’Allemagne de 15 au Degré. = 6 cm., 4 Lieues de France de 20 au Degré. = 6 cm. Wapen van Overijssel boven de titel. Titel omgeven door een watergod en een jager met honden. Kompasroos boven Schokland.

Affiche van Museum Palthe-Huis Oldenzaal van tentoonstelling "Maria in beeld"

van 14 november 2009 tot 3 januari 2010. De affiche toont negen foto's van hoofden van beelden van Maria in roze omlijsting.

Fabrikantenvilla Scholtenhaer uit 1916, gebouwd voor P.J. Gelderman naar een ontwerp van architect Karel Muller. In hetzelfde jaar heeft tuinarchitect Leonard Springer, bevriend met Muller, de tuin bij de villa ontworpen. Op de vijver en enkele bomen na is daarvan niets in stand gebleven. Rond 1920 is aan de zuidzijde van de tuin door de landschapsarchitect Copijn de Rhododendronlaan naar het zomerhuis van de familie Blijdestein (nu hotel-restaurant De Wilmersberg) aangelegd. De villa is in de jaren '70 afgebroken, om plaats te maken voor een villa van één laag met kap. De kaart is in 1941 afgestempeld.

Natuurgebied Lutterzand tussen De Lutte en Oldenzaal. De rivier de Dinkel heeft hier al meanderend zeer steile zandoevers gecreëerd, een geliefde plek om te zwemmen. De kaart is in 1940 afgestempeld.

Het St. Antoniusklooster van de zusters Franciscanessen van Heythuysen (moederklooster in Limburg). De eerste vijf zusters kwamen in 1848 naar Oldenzaal en vonden voorlopig een klein pand in de Deurningerstraat. In eerste instantie verzorgden zij het RK onderwijs. Binnen een week hadden ze een bewaarschool voor kleine kinderen opgestart. In 1852 verhuisden de zusters naar het klooster aan de Gasthuisstraat en begonnen zij een lagere school voor meisjes. Links op de foto de RK ULO uit 1920 en de RK huishoudschool uit 1922.
In 1895 openden de zusters een ziekenhuisje 'Heil der Kranken' aan de Zuidwal, vanaf 1907 verzorgden twee zusters de wijkverpleging. In 1918 kwam er een nieuw ziekenhuis met dezelfde naam aan de Prins Hendrikstraat, onder architectuur van K. Croonen. In 1960 werd dat overgedragen aan de zusters Franciscanessen van Denekamp. Sinds 1995 is het ziekenhuis onderdeel van Medisch Spectrum Enschede. De kaart is in 1940 afgestempeld.