Vorig jaar zijn oud-collega’s Sjadé van Bruggen en Anita Drost een onderzoek gestart naar de auteursrechten van de bijna 7000 prentbriefkaarten in ons depot. Dit mooie materiaal zouden wij graag online publiceren voor iedereen om te bekijken, maar de rechtszaak van Erfgoed Leiden aangaande de auteursrechtenkwestie heeft ook zijn impact gehad op ons publicatieproces. Het onderzoek en de inzet van Sjadé en Anita resulteerde uiteindelijk in een publicatie van maar liefst 545 prentbriefkaarten van Uitgeverij La Riviére en Voorhoeve. Dit jaar werd het onderzoek verder opgepakt door onze stagiair, Milan Kroon, student aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij vertelt over zijn zoektocht én het resultaat.
De decennialange afname van het versturen van ansichtkaartjes, ook wel prentbriefkaarten, zal deze zomer niet minder worden. De coronapandemie gooit roet in onze vakantieplannen. Met de huidige maatregelen kunnen we bijvoorbeeld niet op vakantie naar de hoofdstad van Engeland en hoef je dus geen ansichtkaartje te verwachten van die oh zo mooie Big Ben. De klokkentoren ondergaat door vertraging momenteel nog steeds restaurerende werkzaamheden, zo ondervindt de bekendste klok van Londen ook de gevolgen van COVID-19.
Bij Collectie Overijssel mocht ik meewerken aan het project om zoveel mogelijk van de bijna 7000 prentbriefkaarten beschikbaar te maken voor elke geïnteresseerde. In het steeds voller rakende depot kunnen de collega’s niet wachten om deze mooie collectie openbaar te maken.
Onder begeleiding van Roland de Jong (beheerder beeld- en (audio-)visuele collectie) heb ik onderzoek gedaan naar de verschillende uitgevers van de prentbriefkaarten. Zo kon er uiteindelijk per uitgever nagegaan worden wat de specifieke situatie was.
Het onderzoek bracht mij naar in totaal 11 uitgevers, een voorbeeld is de uitgeverij van J.H. Schaefer. Door een artikel van de Universiteit van Amsterdam werd duidelijk dat J.H. Schaefer eigenlijk Herman Joseph Schaefer heette en dat hij in 1949 overleden is. Dit geeft ons een reden om te denken dat zijn prentbriefkaarten niet nog na 1950 zijn uitgegeven. De volgende stap was om alle 265 prentbriefkaarten van deze uitgeverij fysiek te controleren op dateringen of mogelijke vermeldingen van fotografen.
Ik heb geen kaarten aangetroffen waarop een fotograaf vermeld staat, daarbij komt dat deze selectie prentbriefkaarten langer dan 70 jaar geleden zijn gepubliceerd en Schaefer langer dan 70 jaar geleden overleden is. Om deze redenen vallen deze prentbriefkaarten binnen het Publiek Domein, rusten er dus geen auteursrechtelijke beperkingen meer op en kunnen ze online gepubliceerd worden!
Het resultaat van mijn onderzoek is dan ook de publicatie van ruim 1000 prentbriefkaarten. Bekijk de prentbriefkaarten in de beeldbank.
Mijn stage zit erop, al blijf ik nog wel even plakken bij Historisch Centrum Overijssel als bibliotheekmedewerker, en de collega’s blijven uitgevers onderzoeken om zo nog veel meer prentbriefkaarten voor het publiek beschikbaar te stellen.
Groeten uit… Zwolle!
– Milan Kroon
