“Perkamenten oorkonden niet meer van deze tijd”. Collectie Overijssel gaat alle perkamenten oorkonden uit de archieven van Deventer, Zwolle en de provincie Overijssel vervangen door vegan exemplaren. Het archief vraagt voor dit project een Europese subsidie aan en verwacht dit jaar met de hulp van vrijwilligers het project te kunnen starten.
In de Middeleeuwen werden belangrijke besluiten vastgelegd in oorkonden. Vaak waren deze gemaakt van perkament, waarvoor huiden van kalveren, geiten en schapen werden gebruikt. De archieven van Deventer, Zwolle en Overijssel bevatten honderden perkamenten oorkonden. Zo is de ‘geboorteakte’ van de provincie Overijssel uit 1528 op perkament geschreven, net als de beroemde Deventer koopmansgilderol uit 1249 en de brieven van Zwolle aan het hoofdkantoor van de Hanze in Lubeck. De middeleeuwse oorkonden zijn goed bewaard gebleven omdat perkament veel minder snel vergaat dan papier.
Het vervangen van de oorkonden past in de ambitie van Collectie Overijssel om het meest duurzame archief van Nederland te worden, zo stelt directeur Vincent Robijn. “In 2028/2029 verhuizen we naar het nieuwe, duurzame collectiecentrum in Deventer. In aanloop daarnaar toe starten we verschillende projecten om onze organisatie en de archieven die wij beheren duurzamer te maken. De perkamenten oorkonden uit de Middeleeuwen zijn natuurlijk hele bijzondere historische documenten. Maar als je bedenkt dat deze van dierenhuid gemaakt zijn, kijk je er toch anders tegenaan. In de huidige tijd kan dit gewoon niet meer. Daarom gaan we ze de komende jaren allemaal vervangen door diervriendelijke alternatieven.”
Collectie Overijssel heeft in Italië een producent gevonden die vegan oorkonden maakt op basis van vlas en pulp van soja. Deze werkt ook voor de Vaticaanse archieven. Vanuit de duurzaamheidsdoelen van de Europese Unie denkt Collectie Overijssel in aanmerking te komen voor een grote subsidie. Voor het vervangen van de oorkonden wordt een vrijwilligersproject gestart. Vincent Robijn: “We willen dit met de inwoners van Deventer, Zwolle en Overijssel participatief gaan doen. Hoe leuk en leerzaam is het om samen oud-schrift te leren lezen en middeleeuwse letters te schrijven om zo de oudste bronnen over onze geschiedenis een nieuwe, duurzame toekomst te geven?”
Enthousiaste vrijwilligers kunnen zich nu al opgeven via info@collectieoverijssel.nl.
* Afbeelding ter illustratie, door ChatGPT.
