Begin 2023 is aan Collectie Overijssel een bijzonder object geschonken: een schriftje met de titel ‘De Overijsselsche tocht’ met het verhaal van Rie Hoogland en haar moeder tijdens de Hongerwinter van 1944-1945. Dit prachtige document is gedigitaliseerd en online te bekijken in ons archief.
Maria Adriana (Rie) Hoogland uit Amsterdam ging aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, in de Hongerwinter, samen met haar moeder op de fiets naar Overijssel. In die periode was er een grote schaarste aan voedsel in het westen van Nederland, waardoor vooral veel mensen uit het stedelijk gebied naar het platteland trokken om voedsel te zoeken. Zo ook de toen 18-jarige Rie en haar moeder.
Een paar sokken voor een worst
Rie Hoogland, destijds verloofd met Bartholomeus Jozef (Bart) van Roemburg, hield samen met haar moeder een dagboek bij van deze barre tocht. Hun verhaal begint op 14 februari 1945. Via Hilversum, Nijkerk en Oldebroek kwamen zij in Zwolle terecht, waarna zij hun reis naar Slagharen vervolgden via Dalfsen, Ommen en Dedemsvaart. Een lange en soms gevaarlijke rit, die gefietst moest worden op een lege en hongerige buik. Ook de fietsen (met massieve banden) waren niet ideaal voor zo’n grote afstand, en hadden soms ook wel eens pech.
Moeder en dochter waren niet de enige die dergelijke afstanden aflegden; onderweg kwamen zij veel mensen tegen, soms ook bekenden. Via via vonden zij plekken om te slapen en troffen zij soms bewoners die zo gastvrij waren dat zij werden verwend met een uitgebreid avondmaal. Zo konden zij tussendoor even bijkomen om de speurtocht weer te vervolgen, op zoek naar eten. Door van huis meegebrachte spullen te ruilen konden zij etenswaren inslaan voor thuis. Maar omdat je op de fiets natuurlijk niet veel mee kon brengen waren het slechts kleine dingen die als ruilwaar konden worden aangeboden. Een paar herensokken en een pakje sigaretten leverde bijvoorbeeld wel twee worsten op!
Kleurrijk avontuur
Ondanks alle gevaren en honger onderweg, keerden de dames Hoogland tevreden en met een flinke buit weer terug naar Amsterdam. Hier schreef Bart van Roemburg, Rie’s verloofde, het hele dagboek netjes over en voegde er zelfs nog vrolijk ogende illustraties aan toe. Daarmee maakte hij van deze donkere periode een kleurrijk avontuur, dat op een bijzondere manier een inkijkje geeft in het leven tijdens de Hongerwinter van 1944-1945.
Digitaal inzien?
Ben je nieuwsgierig geworden en wil je het hele verhaal lezen? Het stuk is gedigitaliseerd en hier online te bekijken in ons archief.
Rie Hoogland en Bart van Roemburg (1943)
Rie Hoogland werd in 1926 geboren in een Amsterdams gezin van vier kinderen. Na de lagere school werkte zij in de ochtenden om wat geld te verdienen voor lessen aan de modevakschool in de middag. Na nog wat cursussen op een avondschool werd Rie uiteindelijk coupeuse.
Toen zij later bij de Bijenkorf ging werken leerde zij Bart van Roemburg (1923) kennen, die daar werkte als leerling etaleur en decorateur. Omdat ze bij elkaar om de hoek woonden kenden ze elkaar al van gezicht, maar het was pas bij de Bijenkorf dat zij voor elkaar vielen. Een tijdje na de oorlog, in 1949, is het jonge stel getrouwd.
Het is dankzij hun zoon dat dit prachtige document in het archief van Collectie Overijssel terecht is gekomen.