Tweede Wereldoorlog

Nationale bronnen

In de nationale en digitale archieven over de Tweede Wereldoorlog zit veel informatie over Overijsselse vervolgingsslachtoffers. Deze archieven vormen een goed startpunt voor je onderzoek.

Het digitale Joods Monument is een overzicht van de omgekomen Joodse personen in Nederland tijdens de oorlog. Het Nationaal Archief beheert belangrijke archieven over vervolgingsslachtoffers. Een van die archieven is het Oorlogsarchief van het Nederlandse Kruis. In deze zoekwijzer lees je daar meer over. Ook het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD) beheert een aantal belangrijke archieven over de slachtoffers. Bijvoorbeeld diverse archieven van concentratiekampen. Op deze pagina vind je een overzicht van archiefbronnen bij het NIOD.

Bronnen bij Collectie Overijssel

Collectie Overijssel heeft ook meerdere collecties over de Tweede Wereldoorlog. In deze collecties vind je archiefstukken die speciaal zijn verzameld omdat ze gaan over gebeurtenissen en personen tijdens de oorlog. Dit zijn de collecties die wij beheren:

0652 Stichting Collectie Zwolle 1940-1945
0639 Collectie Documentatie Tweede Wereldoorlog – Zwolle
1602 Collectie Overijsselse documentatie WOII en Nederlandsch-Indië
1340 Verzameling documenten betreffende Tweede Wereldoorlog – Deventer

Informatie over Joodse inwoners van Deventer, Zwolle en Steenwijk kun je ook vinden in de archieven van Nederlandse Israëlitische gemeenten:

0528 Nederlands-Israëlitische gemeente te Steenwijk 1814-1945
1076 Nederlands-Israëlitische Gemeente Deventer 1798-2000
1486 Nederlands Israëlitische Gemeente te Zwolle 1946-1949

Zoek je stamboominformatie van een vervolgingsslachtoffer uit Overijssel? Dan vind je in deze zoekwijzer meer informatie over stamboomonderzoek.

Voor meer informatie over de vervolgingsmaatregelen kun je de archieven van de gemeentebesturen bekijken. In deze archieven zit vrijwel altijd een rubriek over bezettingsmaatregelen. Hier vind je bijvoorbeeld lijsten met namen en adressen van Joodse inwoners. In het gemeentearchief van Deventer vind je daarvan een voorbeeld.

Tot slot kunnen de archieven van de gemeentepolitie een interessante bron zijn. De gemeentepolitie voerde vervolgingsmaatregelen uit, zoals het deporteren van Joodse inwoners en het leeghalen van hun huizen. Hierover is documentatie bewaard gebleven.  In de  vind je bijvoorbeeld verslagen over de arrestatie van Joodse inwoners.

Nationale bronnen

Een goed startpunt voor onderzoek is de website van Stichting Neerlandsch Verzetsmonument. Op deze website staat lijst met namen van mensen die in het verzet hebben gezeten. Ook kun je daar soms informatie vinden over de taken die verzetsmensen hebben gehad.

Het Nationaal Archief heeft een aantal belangrijke archieven over het verzet. Lees daarover meer op hun website. Ook bij het NIOD kun je meer informatie vinden.

Bronnen bij Collectie Overijssel

Collectie Overijssel heeft ook meerdere collecties over de Tweede Wereldoorlog. In deze collecties vind je archiefstukken die speciaal zijn verzameld omdat ze gaan over gebeurtenissen en personen tijdens de oorlog. Dit zijn de collecties die wij beheren:

0652 Stichting Collectie Zwolle 1940-1945
0639 Collectie Documentatie Tweede Wereldoorlog – Zwolle
1602 Collectie Overijsselse documentatie WOII en Nederlandsch-Indië
1340 Verzameling documenten betreffende Tweede Wereldoorlog – Deventer

Nationale bronnen

In het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) bij het Nationaal Archief is meer informatie te vinden over personen die (mogelijk) hebben samengewerkt met de Duitse bezetter en/of lid waren van de Nationaal Socialistische Bond (NSB). Het is goed om te weten dat ook personen die zijn vrijgesproken hierin voorkomen. In 2025 wordt het CABR openbaar. Dan is het mogelijk om op naam van personen te zoeken.

Bronnen bij Collectie Overijssel

Collectie Overijssel beheert het archief van de politieke opsporingsdienst en de politieke recherche afdeling van Zwolle en Kampen (PODPRA). Dit is het archief van politiediensten die na de oorlog personen opspoorden en aanhielden en die verdacht werden van samenwerking met de bezetter. Het archief wordt openbaar in 2025. Tot die tijd kun je bij ons een verzoek tot inzage indienen. Hoe het verzoek tot inzage werkt, lees je hier.

Zoek je een persoon die in dienst is geweest bij de overheid? In het provinciale archief van Overijssel zitten de zuiveringsdossiers van overheidspersoneel. Personen die werkten voor de overheid (van brugwachter tot burgemeester) en werden verdacht van collaboratie, konden tijdelijk worden geschorst of ontslagen. Ben jij op zoek naar specifieke personen, neem dan contact met ons op. Wij helpen graag met het opzoeken van de juiste informatie en zo kunnen we voorkomen dat je alle stukken door moet bladeren.

Ook in de archieven van het Militair Gezag is informatie te vinden over de opsporing en aanhouding van personen die verdacht werden van collaboratie. Het Militair Gezag was het dagelijks bestuur van bevrijd Nederland, totdat het Nederlandse bestuur hersteld was. De archieven van het Militair Gezag zijn verdeeld in secties. Sectie II en III bevatten informatie over de opsporing en arrestatie van politiek verdachte personen. Door op ‘militair gezag’ te zoeken in onze database vind je de verschillende archieven.